De vraag over weer en klimaat: Waarom stijgt het waterpeil?

Een land dat gedwongen wordt zijn hoofdstad te verplaatsen. Ter vervanging van Jakarta, dat regelmatig overstroomde en zonk, moest Indonesië een nieuwe stad bouwen die CO2-neutraal was en beschermd tegen het stijgende water. Als we het over dit probleem hebben, denken we vaak ook aan de eilanden in de Stille Oceaan.

Dit fenomeen beperkt zich echter niet tot verre landen. Ook in Frankrijk liggen bepaalde regio's, zoals de Gironde, de Vendée en de Camargue, in de frontlinie van het stijgende water.

Waarom stijgt de zeespiegel en wat zijn de gevolgen? Het verschijnsel heeft hoofdzakelijk twee oorzaken.

Ten eerste het smelten van het ijs. De ijskappen van Groenland en Antarctica, maar ook gletsjers in de bergen, zoals die in de Alpen, smelten in versneld tempo door de opwarming van de aarde. Bij het smelten komen grote hoeveelheden zoet water vrij, waardoor het waterpeil van de oceanen stijgt.

Maar ook thermische uitzetting. Dit proces is weliswaar minder bekend, maar toch net zo belangrijk. Wanneer water opwarmt, zetten de moleculen uit en neemt het volume toe. Stel je een pan met water op het fornuis voor: hoe heter het wordt, hoe groter de kans dat het overkookt. In de oceaan werkt het net zo.

Wetenschappers luiden de noodklok omdat de zeespiegel gevaarlijk snel stijgt. Terwijl de zeespiegel in de vorige eeuw met 1,7 mm per jaar steeg, is deze stijging sinds de jaren 90 nu 3,3 mm per jaar. Dit lijkt misschien onbeduidend – nauwelijks de dikte van twee 1 centmunten – maar over meerdere decennia zijn de gevolgen groot.

Stijgende waterstanden veroorzaken vernietiging van ecosystemen aan de kust, overstroming van bepaalde gebieden, verzilting van de bodem en intensivering van extreme weersomstandigheden, zoals cyclonen.