Irak: Rym, de woestijngazelle, met uitsterven bedreigd in haar voorouderlijk thuisland

De verdwijning van honderden Rym-gazelles sinds het begin van de zomer in het Mandali-natuurreservaat in Irak heeft in het hele land tot hevige emoties en protesten geleid. De sierlijke, zandkleurige woestijngazelle met dunne bruine hoorns is een symbool van het natuurlijke, culturele en poëtische historische erfgoed van Mesopotamië. Zijn grote zwarte ogen met lange wimpers inspireerden geliefden om over hun geliefde te zingen. En Rym is een zeer gewaardeerde vrouwennaam die in de hele Arabische wereld wijdverspreid is en verwijst naar het prachtige beest.

De directie van het reservaat, gelegen in de Koerdische provincie Diyala, aan de Iraaks-Iraanse grens, heeft de verantwoordelijkheid ontkend na de ontdekking van de verdwijning van 400 Rym-gazelles, bijna de volledige populatie. Lokale natuurbeschermingsorganisaties meldden dat er nog maar zo'n twintig exemplaren in de regio aanwezig zijn. Dit was voor de provinciegouverneur aanleiding een onderzoek te gelasten naar het lot van deze zeldzame dierenpopulatie.

De soort, die op de lijst van de Internationale Unie voor Natuurbehoud als "bedreigd" is geclassificeerd, wordt met uitsterven bedreigd, niet alleen in zijn geboortestreek in de Iraakse woestijn, maar ook in alle andere woestijnen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De gazella leptoceros, volgens zijn wetenschappelijke naam, of zandgazelle, wordt ook door de Golfstaten in de woestijnen van het Arabisch Schiereiland als nationaal symbool beschouwd. Het dier is ongeveer een meter hoog en weegt tussen de 20 en 30 kilo. Het plant zich in de winter voort en elk vrouwtje baart twee jongen. De gazelle is een snelle en lichte loper en bereikt een gemiddelde snelheid van 72 km/u, met pieken van 85 km/u over korte afstanden.

Er zouden nog zo'n 700 exemplaren over zijn in verschillende Iraakse reservaten, die verwaarloosd en slecht beheerd worden. In Irak, dat kampt met rampzalige klimatologische en milieuomstandigheden als gevolg van vervuiling en uitdroging van de bodem , lijden verschillende diersoorten, waaronder de tere gazelle, die zich voedt met droog woestijngras dat zich na het regenseizoen vermenigvuldigt.

Maar milieuproblemen zijn niet de enige verklaring voor de talrijke en mysterieuze verdwijningen van gazellen. Vermoedens van stroperij en vangst, met name met het oog op de wederverkoop van de soort in de Golfstaten om luxe toeristische reservaten te vullen, zijn waarschijnlijk gegrond. Er zou een ware smokkeloperatie plaatsvinden door smokkelnetwerken die de dieren vanuit Irak of Algerije naar buurlanden vervoeren. De prijs van een levende gazelle zou volgens sommige lokale bronnen rond de 300 euro liggen, terwijl de hoorns of schedels van Rym soms in cosmetische producten worden gebruikt.