41 yıldır Mersin’i zehirliyor

Hatice AYHAN

Mersin’in Kazanlı ve Karaduvar bölgelerinde faaliyet gösteren Şişecam’a bağlı Kromsan fabrikasının çevreye yaydığı krom+6 bileşiklerinin halk sağlığını ve doğayı tehdit ettiği bir kez daha belgelerle ortaya kondu. Mersin Tabip Odası (MTO) ve Mersin Çevre Platformu tarafından hazırlanan rapor, yıllardır alınmayan önlemler nedeniyle bölge halkı ağır metallerle zehirlenmeye devam ettiğini ortaya koydu.

Kromsan 1979 yılında kuruldu ve üretim 1984 yılında başladı. 1986 da Soda Sanayii ve Kromsan birleşti. Raporda, ilk olarak 2001’de Devlet Su İşleri'nin Kazanlı’daki içme ve deniz suyu örneklerinde yüksek oranda krom tespit edildiği ve bölge halkının uyarıldığı hatırlatıldı.

2002’de yaşanan sel felaketi sonrası Kromsan’ın 1986-87 yıllarında Çamlıdere köyü yakınlarına gömdüğü atıklardan sızmalar olduğu iddia edildi. Sorun yaşayan bölgede krom+6 atıklarının çevreye verdiği zarar mahkemeye taşındı.

Yine Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi tarafından 2009’da yayımlanan bir çalışmada, Kazanlı ve Karaduvar sahillerindeki deniz canlılarında tehlikeli düzeyde krom birikimi tespit edildiği ifade edildi. Özellikle Patella türlerinde (deniz salyangozu) yüksek krom oranları bulundu.

Yine hazırlanan raporda 28 Nisan 2017 günü şiddetli esen rüzgar nedeniyle Krom-San Fabrikası’na ait krom atıklarının korunduğu brandaların yırtılmasıyla birlikte yaşanan felaket hatırlatıldı. Alınan numunelerin skandalı Aralık 2024’te ortaya çıkarttığı belirtilen raporda, “Mersin Barosu’nun gözetiminde yetkili laboratuvarlar tarafından alınan toprak ve su örneklerinde yasal sınırların çok üstünde krom seviyeleri saptandı. Bu bulgular, kirlenmenin günümüzde de devam ettiğini ve halkın halen risk altında olduğunu belgeledi” denildi.

Çevre ve meslek örgütlerinin birlikte hazırladığı raporda ayrıca, kirlilik tespit edilmesine rağmen, sahaların temizlenmesine yönelik çalışmalar yalnızca ‘ön rapor’ ve ‘nihai rapor’ aşamasında kaldığına dikkat çekildi. Raporun son bölümünde, atıkların bir kısmı taşınarak nötralize edilmiş olsa da sorunun tamamen çözülmediği ifade edildi. Türk Tabipleri Birliği’ne göre krom+6 bileşikleri yüksek miktarda alındığında ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Solunum yoluyla alınan krom partikülleri, burun, akciğer, mide, bağırsaklarda zarara ve uzun vadede kansere neden olabiliyor. Ayrıca ciltte alerjik reaksiyonlar ve ülserler oluşturabiliyor.