5% meer bomen in steden helpt 5.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar te voorkomen

Een toename van 5% van het met bomen omzoomde oppervlak in steden zou leiden tot een vermindering van luchtverontreinigende stoffen [1], wat jaarlijks ongeveer 5.000 vroegtijdige sterfgevallen zou voorkomen . Dit blijkt uit een internationale studie waaraan ENEA heeft deelgenomen, uitgevoerd in 744 steden in 36 Europese landen, gepubliceerd in The Lancet Planetary Health en uitgevoerd als onderdeel van het Europese LIFE-project "Airfresh".

Bovendien benadrukte het onderzoek dat tot 12.000 sterfgevallen per jaar voorkomen zouden kunnen worden als elk stadscentrum minstens 30% met bomen bedekt zou zijn . "In stedelijke gebieden behoren fijnstof, stikstofdioxide en ozon tot de gevaarlijkste verontreinigende stoffen voor onze gezondheid en die van ecosystemen. Naar verwachting zal tegen 2050 ongeveer 80% van de Europese bevolking in stedelijke gebieden wonen, wat het belang van deze kwesties onderstreept", legt Alessandra De Marco uit, projectcoördinator bij ENEA en hoofd van het Laboratorium voor de Impact op Gebieden en Ontwikkelingslanden.

"Het aantal bomen in steden vergroten", voegt hij toe, "zou gelijktijdig voordelen opleveren zoals een betere luchtkwaliteit, vermindering van het hitte-eilandeffect in de zomer, behoud van biodiversiteit en, bovenal, welzijn van de burgers."

De Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (UNECE) adviseert de 3-30-300- strategie aan te nemen. Deze strategie beoogt het behalen van drie specifieke doelstellingen: 3 bomen die zichtbaar zijn vanuit elk huis, elke school of werkplek, 30% boombedekking in elke buurt en een maximale afstand van 300 meter van iemands huis tot een park of openbare groene ruimte.

Met behulp van een geïntegreerde aanpak, waarbij milieu- en gezondheidsgegevens op Europees niveau over een periode van 20 jaar (2000-2019) werden gecombineerd, concludeerde de studie dat de gemiddelde boombedekking met slechts 0,76 procentpunt toenam en dat 73,5% van de geanalyseerde steden een toename van groen ervoer. Tegelijkertijd daalde de sterfte als gevolg van luchtvervuiling met gemiddeld 3,4%. In 2019 hadden 130 steden van de 744 onderzochte Europese stedelijke centra (meer dan 50 miljoen inwoners, wat overeenkomt met ongeveer 25% van de bevolking van deze centra) een gemiddelde boombedekking van meer dan 30%.

Momenteel bereikt de boombedekking in Italië alleen in Napels 30% (32%), terwijl deze in Milaan en Rome respectievelijk 9% en 24% bedraagt . "Een stedelijke boombedekking van 30%, zoals die in sommige Europese steden wordt bereikt, zou het aantal vroegtijdige sterfgevallen door PM2.5 met 9,4% kunnen verminderen, met 7,2% door stikstofdioxide en met 12,1% door ozon. Omgekeerd zou het terugbrengen van de boombedekking tot nul leiden tot een toename van de sterfte: +19,5% door PM2.5 (ongeveer 19.000 extra vroegtijdige sterfgevallen per jaar), +15% door stikstofdioxide (meer dan 5.200 extra) en +22,7% door ozon (ongeveer 700 extra)", benadrukt De Marco.

De voordelen van stedelijk groen

De voordelen van stedelijk groen gaan verder dan alleen luchtkwaliteit; bomen kunnen ook de gevoelstemperatuur verlagen en zo de impact van hittegolven zoals die in de zomer van 2022, die in Europa ongeveer 62.000 doden veroorzaakten (+4%), verzachten. De EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 vereist dat lidstaten zich ertoe verbinden om tegen het einde van het decennium minstens 3 miljard bomen te planten, wat zal leiden tot een aanzienlijke toename van de gemiddelde boombedekking in steden.

G&B Festival, Vacchiano en Mazzolai: "Een groene planeet"

Om dit doel te bereiken, zouden beplantingsprogramma's niet alleen de openbare ruimte moeten omvatten, maar ook – en vooral – privéruimtes, zoals binnenplaatsen van woonwijken, en peri-urbane gebieden. Het is essentieel dat stedenbouwkundigen en bestuurders worden aangemoedigd om stedelijke groene infrastructuur te integreren die is afgestemd op verschillende lokale contexten. Deze aanpak moet gepaard gaan met emissiereductiebeleid en aanvullende interventies, zoals koudeluchtcorridors of groene daken, om de voordelen op het gebied van volksgezondheid en levenskwaliteit te maximaliseren, wat op de lange termijn resulteert in duurzamere en klimaatbestendigere steden", concludeert De Marco.