COP30, het Jaar van de Waarheid: wanneer vindt het plaats en wat kunnen we verwachten van de Conferentie van Partijen in Belém?

Wat kunnen we verwachten van COP30, de dertigste Conferentie van Partijen over klimaatverandering, die van 10 tot en met 21 november 2021 in Belém, Brazilië, wordt gehouden?

De spanning groeit voor de dertigste VN-conferentie van de Partijen inzake Klimaatverandering (COP30) , die van 10 tot en met 21 november 2025 plaatsvindt in Belém , in het hart van de Amazone. Daadkrachtige actie tegen klimaatverandering zal beginnen bij een van de meest bedreigde groene longen van de planeet: COP30 zal aantonen dat de ecologische transitie niet langer een belofte is, maar een concreet pad, opgebouwd uit financiering, samenwerking en meetbare acties.

Het evenement, dat een symbolische mijlpaal vormt voor de internationale milieudiplomatie, zal ook de zevende sessie van de CMA huisvesten, de conferentie van de partijen die onder het Akkoord van Parijs vallen (het bestuursorgaan van het Akkoord van Parijs), en markeert tevens de twintigste verjaardag van de inwerkingtreding van het Kyotoprotocol.

De afkorting COP komt van de Engelse term Conference of the Parties (COP ) en duidt de belangrijkste besluitvormende vergadering aan die door een internationale conventie is ingesteld. De deelnemers zijn officiële vertegenwoordigers van de regeringen die het verdrag hebben ondertekend, samen met waarnemers van internationale organisaties, wetenschappelijke instellingen, ngo's en bedrijven.

COP's kunnen betrekking hebben op verschillende gebieden, van biodiversiteit tot woestijnvorming, maar de meest relevante is ongetwijfeld die welke gewijd is aan klimaatverandering , vastgesteld onder het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) , goedgekeurd in Rio de Janeiro in 1992. Met deze overeenkomst verplichtten de ondertekenende landen zich voor het eerst om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en samen te werken om de stijging van de gemiddelde mondiale temperatuur in te dammen.

De eerste klimaatconferentie vond in 1995 in Berlijn plaats en is sindsdien jaarlijks gehouden. De conferentie is uitgegroeid tot 's werelds belangrijkste onderhandelingstafel voor milieuvraagstukken. In de loop van de verschillende edities zijn belangrijke documenten zoals het Kyotoprotocol (1997) en de Overeenkomst van Parijs (2015) ontstaan, die fundamentele stappen in de internationale klimaatdiplomatie markeren.

Conferenties zijn niet alleen momenten van politiek debat, maar ook laboratoria voor innovatie en economische samenwerking. Tegenwoordig is de COP een wereldwijde arena voor de bespreking van energiestrategieën, duurzame financiering, klimaatadaptatie en milieurechtvaardigheid – kwesties die de ecologische transitie nauw verbinden met de economische en sociale stabiliteit van de planeet.

Tijdens de COP29 in Bakoe , Azerbeidzjan, behaalden de partijen wisselende resultaten. Ontwikkelde landen beloofden om tegen 2035 jaarlijks minstens 300 miljard dollar te mobiliseren voor ontwikkelingslanden , als onderdeel van wat het New Collective Quantified Goal (NCQG) voor klimaatfinanciering wordt genoemd.

Tegelijkertijd werd de zogenaamde "Bakoe-Belém-routekaart" gelanceerd, die tot doel heeft om binnen hetzelfde tijdsbestek jaarlijks in totaal 1,3 biljoen dollar te mobiliseren , inclusief publieke, private en innovatieve bronnen. Het plan blijft echter grotendeels declaratief: de mechanismen voor toegang tot fondsen, transparantie en bindend karakter zijn nog niet vastgelegd.

Op het gebied van de koolstofmarkten is technische vooruitgang geboekt in verband met artikel 6 van het Klimaatakkoord van Parijs . Een positief signaal kwam van de lancering van de Health and Climate Coalition onder auspiciën van de WHO , die de structurele relatie tussen klimaatverandering en zorgstelsels erkent.

COP30 zal daarom vanaf dit punt van start gaan: financiële toezeggingen operationeel maken en beloften en routekaarten omzetten in concrete klimaatinvesteringsinstrumenten .

Klimaatverandering bevindt zich op een kritiek punt, gekenmerkt door een aanzienlijke kloof tussen wereldwijde toezeggingen en de daadwerkelijk benodigde maatregelen om de ergste gevolgen te voorkomen. Volgens het Syntheserapport over Nationaal Bepaalde Bijdragen (NDC's) uit 2025 , dat onlangs door de UNFCCC is gepubliceerd, schieten de recente nationale klimaatplannen die door veel landen zijn ingediend, dramatisch tekort : hoewel landen vooruitgang boeken en stappen schetsen richting netto-nuluitstoot, gaat de vooruitgang niet snel genoeg.

De mensheid wordt al twee jaar gewaarschuwd dat ze de klimaatdoelstelling van 1,5°C van het Klimaatakkoord van Parijs niet heeft gehaald. Nationale broeikasgasemissieplannen (ook wel NDC's genoemd) zijn de middelen waarmee landen zich inzetten om de toename van CO2-equivalent in de atmosfeer de komende tien jaar te beperken. Echter, gezien de NDC's die door meer dan 60 landen zijn ingediend, zou de totale actie zich vertalen in een emissiereductie van slechts 17% in 2035 ten opzichte van de niveaus van 2019. Dit is slechts een zesde van de wereldwijde emissiereductie die nodig is om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C.

De effectiviteit van het Klimaatakkoord van Parijs wordt ondermijnd door vertragingen en vermeende ontoereikende toezeggingen van grote mondiale uitstoters, die hun NDC's nog niet formeel hebben vastgelegd. Deze kritieke situatie zal daarom onderwerp van gesprek zijn tijdens de komende COP30.

De COP30 vindt plaats in Belém, de hoofdstad van de deelstaat Pará, in het hart van het Braziliaanse Amazonegebied. Deze keuze heeft een sterke symbolische en politieke betekenis, aangezien voor het eerst 's werelds grootste klimaatconferentie in deze regio wordt gehouden, een van de belangrijkste groene longen van de planeet en tegelijkertijd een van de epicentra van de wereldwijde klimaatcrisis.

Het Braziliaanse voorzitterschap heeft verklaard dat het van Belém een ​​‘COP van actie en inclusie ’ wil maken, gericht op drie prioriteiten: het op waarde schatten van de Amazone als hulpbron en klimaatoplossing, het garanderen van gelijke toegang tot financiering voor ontwikkelingslanden en het bevorderen van een rechtvaardige transitie die klimaat, biodiversiteit en sociale rechtvaardigheid integreert.

Belém wordt zo het kruispunt van klimaatdiplomatie en wereldwijde groene financiering, waar overheden, financiële instellingen en de private sector zullen bespreken hoe de toezeggingen van Parijs kunnen worden omgezet in concreet beleid en investeringen. Brazilië, dat een lange traditie heeft van actieve deelname aan VN-klimaatfora, zal zijn mitigatie- en adaptatiestrategieën presenteren: van de ontwikkeling van hernieuwbare energie tot de uitbreiding van duurzame landbouw en nieuwe projecten voor de bescherming en regeneratie van tropische bossen.

Aan de COP30 nemen leiders, ministers, diplomaten, vertegenwoordigers van de Verenigde Naties, wetenschappers, zakenlieden, niet-gouvernementele organisaties, activisten en andere leden van het maatschappelijk middenveld uit meer dan 190 landen deel.

Een paar dagen geleden maakte COP-voorzitter André Corrêa do Lago bekend dat 162 landen hun aanwezigheid op de Conferentie van Partijen al hebben bevestigd , terwijl andere landen op het punt staan ​​dit te doen.

Alle ogen zijn echter gericht op de Verenigde Staten. Na de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis lijkt de Amerikaanse houding ten opzichte van milieuvraagstukken opnieuw sceptisch. 2025 was geen gunstig jaar voor ESG-beleid in het buitenland: talloze staten voerden beperkingen of verboden in op duurzame investeringen, terwijl Trump zelf herhaalde dat "klimaatverandering een oplichterij is". Het is nog niet duidelijk of Washington een delegatie op hoog niveau zal sturen of een technisch expert zal kiezen.

COP30 vindt plaats van 10 tot en met 21 november. De onderhandelingen beginnen op 3 november en de pre-sessieperiode eindigt op 9 november.

Het programma voor de volgende COP30 in Belém, Brazilië, verloopt in twee fasen en bestrijkt de periode van 3 tot en met 21 november 2025.

De eerste fase (3-9 november) is gewijd aan voorbereidingen en coördinatiebijeenkomsten, waaronder die met de Minst Ontwikkelde Landen (MOL's) en de Afrikaanse Groep van Onderhandelaars inzake Klimaatverandering (AGN). Een hoogtepunt van deze fase is de Top van de Leiders en de 126e bijeenkomst van de Uitvoerende Raad van het Mechanisme voor Schone Ontwikkeling (CDM).

De tweede fase, die op 10 november begint, markeert de officiële opening van de plenaire sessies van de COP/CMP/CMA. De eerste week zal zich richten op onderhandelingen en belangrijke technische dialogen, zoals de dialoog over de ambities van artikel 6.2 (verdeeld in deel I op 11 november en deel II op 13 november), de dialoog over coöperatieve benaderingen zoals voorzien in het Akkoord van Parijs. Belangrijke evenementen zijn Earth Information Day 2025 en gespecialiseerde workshops zoals het World Café over ondersteuning voor ETF-rapportage (verbeterd transparantiekader) en een workshop over niet-marktgerichte benaderingen. 15 november staat in het teken van de tweede faciliterende, multilaterale beschouwing van de voortgang.

De daaropvolgende week, beginnend op 17 november, staat in het teken van bijeenkomsten op hoog niveau en het afronden van overeenkomsten. De derde ministeriële dialoog op hoog niveau over klimaatfinanciering vindt plaats op maandag 17 november, voorafgaand aan de opening van het High-Level Segment op 18 november. De derde jaarlijkse ministeriële rondetafelconferentie op hoog niveau over rechtvaardige transitie en de dialoog op hoog niveau in Bakoe over adaptatie vinden plaats op woensdag 19 november. De jaarlijkse ministeriële dialoog op hoog niveau over de ambitie vóór 2030 vindt plaats op donderdag 20 november. De conferentie wordt op 21 november afgesloten met het High-Level Event over wereldwijde klimaatactie en de afsluitende plenaire vergadering.

De thematische agenda voor COP 30 is bijzonder breed en omvat specifieke sectoren, zoals: aanpassing, infrastructuur, water, afval, steden en de circulaire economie; gezondheid, werk, onderwijs, cultuur, justitie en mensenrechten; energie, industrie, transport, financiën en koolstofmarkten; bossen, oceanen, biodiversiteit, inheemse volkeren en kinderen en jongeren; landbouw, voedselsystemen, visserij, vrouwen, gendergelijkheid en toerisme.

Het volledige, voortdurend bijgewerkte programma kunt u hier raadplegen.

Het evenement is, zoals elk jaar, in drie hoofdgebieden georganiseerd:

• Blauwe Zone: Het officiële gebied van de Verenigde Naties waar ontmoetingen en onderhandelingen op hoog niveau tussen landen plaatsvinden.
• Groene Zone: een ruimte die open is voor het publiek, met evenementen, tentoonstellingen en discussies georganiseerd door niet-gouvernementele organisaties, bedrijven en academici.
• Nevenevenementen: forums, technische bijeenkomsten en panels georganiseerd door diverse instellingen en belangengroepen.

De COP30-debatten worden live uitgezonden op digitale platforms, partnertelevisiekanalen en de officiële media van het evenement. Het publiek kan de discussies ook volgen via sociale media en de communicatiekanalen van de federale overheid.

Met de top gepland in Belém is COP30 niet alleen een onderhandelingsfase, maar ook een test voor de geloofwaardigheid van het hele klimaatdiplomatiesysteem. Na jaren waarin ambitieuze doelen op papier bleven staan, moet de Braziliaanse conferentie aantonen dat de wereld zich niet langer in een fase van "beloftes" bevindt, maar van concrete implementatie.

Klimaatfinanciering zal centraal staan: niet langer alleen een belofte om middelen te mobiliseren, maar de vraag naar transparantie, op maat gemaakte instrumenten en verifieerbare en meetbare resultaten. Dit is ook waar de onlangs opgerichte Tropical Forests Forever Facility (TFFF) in beeld komt. Dit fonds, gepromoot door Brazilië, beloont landen financieel op basis van hun prestaties op het gebied van de bescherming van tropische bossen en het vastleggen van koolstof. Hiermee wordt een sterk signaal afgegeven dat milieu en natuur niet alleen doelstellingen zijn, maar ook echte activa die in de transitie-economie kunnen worden ingezet.

Op het gebied van onderhandelingen en politiek wil COP30 inhoud geven aan de cyclus van nationale plannen, de NDC's , door landen niet alleen om nieuwe doelstellingen te vragen, maar ook om actieplannen die worden ondersteund door reële investeringen, coherent nationaal beleid en geloofwaardige rapportagesystemen.

Klimaatrechtvaardigheid zal ook een belangrijk aandachtspunt zijn. Belém kan niet zomaar onderhandelen tussen regeringen, maar moet inheemse volken, lokale gemeenschappen en kwetsbare landen betrekken, hun deelname zichtbaar maken en hen de middelen bieden om toegang te krijgen tot hulpbronnen. Verwacht wordt dat COP30 de grootste inheemse deelname in de geschiedenis van de conferentie zal kennen. Minister voor Inheemse Volken, Sonia Guajajara, schat dat ongeveer 3.000 inheemse volken van over de hele wereld zullen deelnemen aan de discussies in november. Van hen zullen er naar verwachting 1.000 deelnemen aan de officiële onderhandelingen in de Blauwe Zone: 500 uit Brazilië en 500 uit andere landen. De rest zal aanwezig zijn in de Groene Zone, gereserveerd voor waarnemers van het maatschappelijk middenveld.

Belém bereidt zich er zo op voor om niet alleen de diplomatieke hoofdstad van klimaatverandering te worden, maar ook een politieke barometer die aangeeft of de wereldwijde financiële wereld en het bestuur daadwerkelijk klaar zijn om beloften om te zetten in resultaten. Van koolstofmarkten tot de circulaire economie en de bescherming van de bevolking van het Amazonegebied: dit zullen de belangrijkste thema's zijn die het succes van COP30 zullen meten.