Brussel helpt de Poolse chemie niet alleen niet, maar schaadt haar zelfs? Rusland is slimmer.

• EU-maatregelen op het gebied van meststoffen zijn niet doeltreffend.
• De chemische industrie lijdt onder het beleid van Donald Trump.
• Brussel zou een aantal van zijn klimaatbeleidsvoornemens realistischer moeten maken.

De Poolse chemische industrie biedt werk aan honderdduizenden mensen. Bovendien gaat het belang ervan veel verder dan alleen het aantal werknemers. De chemie levert producten aan bijna alle andere industrieën. Helaas gaat het niet zo goed met de chemische industrie.

Het handelsbeleid van de huidige Amerikaanse regering is schadelijk voor de Poolse chemie.

Bij de beraadslagingen van de Parlementaire Groep voor de Chemische Industrie waren naast parlementsleden ook vertegenwoordigers van Poolse chemische bedrijven en de Poolse Kamer van de Chemische Industrie aanwezig.

Helaas zijn de conclusies van de gesprekken niet bemoedigend. Hoewel er vanuit Brussel garanties zijn gekomen over de noodzaak om de chemische markt te beschermen, is dit in de praktijk niet duidelijk aangetoond.

Zoals Tomasz Zieliński, voorzitter van de Kamer, opmerkte, is het probleem de instroom van meststoffen. Hoewel de EU sinds 1 juli invoerrechten heft op Russische en Wit-Russische meststoffen, lost dit het probleem niet op.

Zoals uitgelegd door vertegenwoordigers van Grupa Azoty en Orlen (onderdeel van de Anwil-groep, de op één na grootste meststoffenproducent in Polen), ontwikkelt de huidige marktsituatie zich op twee manieren.

Ten eerste is Rusland niet volledig gestopt met de export van meststoffen naar de Europese Unie. Het land verstuurt ze simpelweg via landen waar geen invoerrechten gelden. In de praktijk bereiken Russische producten ons, maar via andere landen.

Een ander groeiend probleem is de toestroom van meststoffen uit landen die door de regering van Donald Trump zijn onderworpen aan invoerrechten. Om hun eigen industriële productie op peil te houden, verplaatsen ze hun producten – het probleem betreft niet alleen meststoffen, maar vrijwel alle chemicaliën – naar Europa.

Helaas handelen de EU-lidstaten niet gezamenlijk en zijn sommige tegen invoerrechten. Alsof dat nog niet genoeg is, zoals Tomasz Zieliński opmerkte, duurt het opleggen van invoerrechten maanden – gemiddeld zo'n anderhalf jaar. Er zijn veranderingen nodig om sneller te kunnen reageren op de acties van andere landen. Het probleem is dat Brussel erg traag handelt.

De beslissingen van de EU-autoriteiten zijn schadelijk en houden geen rekening met de gevolgen die ze met zich meebrengen

Een ander probleem dat de deelnemers aan de bijeenkomst van vrijdag aankaartten, is dat Brussel vasthoudt aan eerdere beslissingen, ook al is het duidelijk dat deze schadelijk kunnen zijn.

Welke regelgeving zou de chemische industrie graag herzien zien en welke ondersteuning zou de overheid op dit gebied kunnen bieden?

Een herziening en hervorming van het Fit for 55-pakket is noodzakelijk, waarbij rekening wordt gehouden met sectorale oplossingen:

1. Handhaving van gratis EU ETS-rechten voor sectoren die onder het CBAM (Carbon Leakage Prevention Mechanism) vallen.
2. Met terugwerkende kracht extra gratis CO2-emissierechten vanaf 2022 toekennen voor producten die bijzonder getroffen zijn door de toename van de import uit derde landen die niet onder het ETS vallen.
3. Realistischer maken van doelstellingen voor de productie van hernieuwbare waterstof.

Vooral dit laatste punt is interessant. Brussel wil dat "groene waterstof" de waterstof vervangt die geproduceerd wordt door de verwerking van fossiele brandstoffen. Het probleem is dat het niet alleen duur is, maar ook, om technologische redenen, in kleine hoeveelheden wordt geproduceerd.

Deelnemers aan de discussie wezen erop dat het nastreven van dit doel tot grote problemen zou kunnen leiden voor veel industrieën, waaronder de industrieën die producten gebruiken die dankzij waterstof zijn gemaakt.

Volgens de deelnemers aan de bijeenkomst is actie nodig om de EU-aanpak af te stemmen op de behoeften van het bedrijfsleven. De overheid moet hierin een belangrijke rol spelen.