Dezinformacja. Prawo Duplomba: Czy nie ma alternatywy dla acetamiprydu, jak twierdzi Aurore Bergé?

To pierwszy krok w kierunku niespotykanej dotąd petycji we Francji przeciwko ustawie Duplomb, która ma obecnie 1,6 miliona podpisów: możliwe ponowne wprowadzenie insektycydu zakazanego od 2018 r. Acetamipryd, należący do rodziny neonikotynoidów, był wówczas masowo stosowany w rolnictwie konwencjonalnym do zwalczania owadów ssących w wielu uprawach, szczególnie buraków cukrowych i orzechów laskowych, mimo że naukowcy wskazywali na ryzyko, jakie stwarzał dla organizmów żywych .

„Wiesz, nikt nie lubi neonikotynoidów, nawet rolnicy. Nie mają innego wyboru, jak je stosować z jednego prostego powodu: nie ma alternatywy” – zareagowała Aurore Bergé, minister ds. równości płci i filar makronizmu, w wywiadzie dla France Info, apelując jednocześnie o „ogromne inwestycje w badania” w celu znalezienia tych alternatyw. Czy one już nie istnieją?

„To całkowite kłamstwo twierdzić, że nie ma wiarygodnych alternatyw dla neonikotynoidów. One istnieją, nauka jest jednoznaczna” – twierdzi Hervé Jactel, inżynier rolnictwa, dyrektor ds. badań w INRAE oraz ekspert ANSES i EFSA, w niedawnym wywiadzie dla Natura Sciences . W 2018 roku w badaniu , które przeprowadził z naukowcami z ANSES i INRAE, przeanalizowano 152 zastosowania neonikotynoidów w rolnictwie we Francji i stwierdzono, że w 96% przypadków istnieje co najmniej jedno wiarygodne rozwiązanie alternatywne.

Według tego samego badania, alternatywy te mogą być naturalne w 78% przypadków, takie jak uwalnianie wrogów lub szkodników, stosowanie feromonów odstraszających owady lub łączenie upraw. Mogą być również chemiczne (pyretroidy, flonikamid, spirotetramat), ale stosowane w sposób racjonalny, gdy wymaga tego presja szkodników, w przeciwieństwie do systematycznego i zapobiegawczego stosowania neonikotynoidów, które jest powszechnie stosowane. To właśnie ta opcja była preferowana (89% przypadków) po wprowadzeniu zakazu stosowania acetamiprydu.

Nie znaleziono alternatywnego sposobu zwalczania sześciu owadów (4% przypadków): śmietki zbożowej, muszki malinówki, mszyc rzepakowych, korników trześniówek, chrabąszczy majowych i stonek leśnych oraz pluskwiaka leszczynowego.

Od czasu wprowadzenia zakazu stosowania acetamiprydu w 2018 roku rolnicy musieli szukać alternatywnych rozwiązań, szczególnie w uprawie buraków cukrowych. Od 2021 roku Narodowy Plan Badań i Innowacji ( PNRI ) pracuje nad alternatywnymi rozwiązaniami, w szczególności w zakresie zwalczania żółtaczki roślin przenoszonej przez mszyce. Wniosek: żadna pojedyncza alternatywa nie dorównuje w pełni skuteczności neonikotynoidów.

To połączenie kilku czynników (uwolnienie złotooków, stosowanie substancji naturalnych, selekcja odmian odpornych, skojarzenia roślinne itp.) pozwala znacząco ograniczyć presję mszyc i poprawić ogólną odporność upraw. I to z podobną skutecznością, według badań INRAE i ANSES. Według Ministerstwa Rolnictwa, średnie straty w uprawach buraków cukrowych od 2018 roku wynoszą około -15%, co jest znaczące, ale niższe niż zapowiadane 50%. Jesteśmy zatem daleko od „końca francuskiego rolnictwa ”, o którym trąbi senator Laurent Duplomb.

Co nas zatem powstrzymuje? Te alternatywy wymagają gruntownej przebudowy modelu rolnictwa. Rolnictwo konwencjonalne było silnie uzależnione od niektórych produktów przemysłowych, takich jak nasiona pokryte neonikotynoidami. Hervé Jactel wyjaśnia również tę niechęć do zmian, ponieważ „neonikotynoidy mają praktyczne zastosowanie, ponieważ zabijają wszystkie szkodniki owadzie”. Nie wspominając o kosztach niektórych metod, takich jak wypuszczanie drapieżników.

Ustawa Duplomba przewiduje tymczasowe ponowne wprowadzenie acetamiprydu wyłącznie w przypadku poważnego zagrożenia dla produkcji rolnej, a rozważane alternatywy nie istnieją lub są wyraźnie niewystarczające pod względem podobnej skuteczności i akceptowalnych kosztów dla rolników.

To ograniczenie ma zatem na celu uniknięcie stosowania systematycznego lub profilaktycznego oraz ograniczenie stosowania acetamiprydu do wyjątkowych sytuacji, w których przetrwanie gospodarcze niektórych sektorów (uprawy buraków, orzechów laskowych, wiśni) byłoby rzeczywiście zagrożone. Krytycy tego prawa uważają, że nawet taki scenariusz nie powinien dopuszczać takiego środka zaradczego.