Zdrowie: Czy powinniśmy obierać owoce, czy pozbawiamy się ich najlepszych właściwości?

Każdego dnia miliony ludzi na całym świecie obierają owoce i warzywa przed spożyciem. Ta automatyczna praktyka jest odziedziczona z rodzinnych nawyków lub wynika z przekonania, że jest to zdrowszy sposób odżywiania.

Jednak ten pozornie niewinny akt jest bardziej kontrowersyjny, niż się wydaje. Choć gest ten może wydawać się bardziej higieniczny, okazuje się, że skórka owoców i warzyw jest pełna składników odżywczych, co podważa korzyści płynące z obierania tych produktów.

Jednak, i tu właśnie tkwi problem, skórka owoców i warzyw również może zawierać pozostałości pestycydów .

Pytanie więc brzmi: na co powinniśmy zwracać większą uwagę: na składniki odżywcze, które tracimy obierając owoce, czy na pestycydy, których unikamy?

Badanie opublikowane w czasopiśmie Current Research in Food Science podejmuje ten dylemat i stwierdza, że odpowiedź, podobnie jak w przypadku wielu innych pytań związanych z żywnością, wcale nie jest prosta.

Co tracimy obierając owoce

Skórka jabłka zawiera około dwa razy więcej błonnika niż miąższ i wysokie stężenie związków fenolowych , które działają jako naturalne przeciwutleniacze .

Przeczytaj także : Jabłko, królowa sadów... i pestycydy

Ich obecność pomaga utrzymać równowagę na poziomie komórkowym i zapobiegać lub opóźniać uszkodzenia komórek spowodowane przez wolne rodniki, a także ekspozycję na zanieczyszczenia, dym tytoniowy lub promieniowanie UV, które powodują stres oksydacyjny. Wszystkie te elementy przyczyniają się do starzenia się komórek i mogą być powiązane z chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby układu krążenia, niektóre nowotwory i cukrzyca typu 2.

Ponadto właściwości przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe stwierdzono także w owocach takich jak gruszki, winogrona i owoce cytrusowe, których skórki są cennym źródłem witaminy C i olejków eterycznych.

Skórka niektórych warzyw dostarcza również błonnika, potasu i przeciwutleniaczy, takich jak polifenole. Dotyczy to skórki ziemniaków , marchwi i ogórków.

Innym mało znanym przykładem jest skórka bakłażana , która zawiera nasuninę, silny przeciwutleniacz chroniący błony komórkowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

Biorąc pod uwagę liczne cenne właściwości skórki, można by pomyśleć, że przeważają argumenty przemawiające za jedzeniem owoców i warzyw bez obierania ich. Jednak obieranie ma również swoje uzasadnienie. Najbardziej oczywistym, jak wspomniano powyżej, jest obecność pozostałości pestycydów na powierzchni.

Chociaż poziomy te są regulowane przez takie organy jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), niektóre badania wykazały pozostałości tych substancji nawet po umyciu. Dlatego wielu konsumentów decyduje się na obieranie owoców i warzyw jako środek ostrożności.

Dobra wiadomość jest taka, że istnieją skuteczne sposoby na zmniejszenie ilości pestycydów bez konieczności usuwania skórki.

Mycie owoców i warzyw pod bieżącą wodą, szorowanie ich szczotką przeznaczoną do kontaktu z żywnością lub krótkie namaczanie w mieszance wody, sody oczyszczonej lub octu pozwala usunąć do 80–90% resztek.

Oczywiście, ideałem jest spożywanie owoców i warzyw produkowanych metodami ekologicznymi lub lokalnymi, w których pestycydy są używane w mniejszym stopniu lub wcale.

Innym istotnym – i mniej znanym – argumentem jest wpływ rutynowego obierania owoców i warzyw na środowisko. Według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) , każdego roku 14% światowej żywności marnuje się, zanim dotrze do konsumenta. Znaczna część tych odpadów pochodzi z niepotrzebnie wyrzucanych obierków.

Skóry te, które mogłyby być wykorzystane jako żywność, trafiają na wysypiska śmieci, gdzie ulegają rozkładowi i wydzielają metan, gaz cieplarniany o wiele silniejszy niż dwutlenek węgla.

Według licznych badań szacuje się, że gdyby udało się ograniczyć ilość odpadów owocowo-warzywnych w gospodarstwach domowych, emisja gazów cieplarnianych na świecie uległaby znacznemu zmniejszeniu.

Przeczytaj także: Gleby również emitują gazy cieplarniane, a praktyki rolnicze mają znaczenie.

Ponadto w niektórych krajach trwają już badania nad tym, jak przetworzyć skóry na użyteczne produkty: od wzbogaconych mąk po biotworzywa, nawozy i pasze dla zwierząt.

Obieranie czy nie obieranie nie powinno być decyzją automatyczną, lecz świadomą. Jeśli owoc lub warzywo jest dokładnie umyte i pochodzi z wiarygodnego źródła, z punktu widzenia wartości odżywczych i ekologii lepiej jest jeść je ze skórką.

Oczywiście istnieją wyjątki. Niektóre skórki są zbyt twarde, gorzkie lub zawierają niepożądane związki, takie jak solanina w skórce zielonych ziemniaków.

Solanina to naturalnie występujący glikoalkaloid, który ziemniaki produkują w celu obrony przed owadami i chorobami. Występuje głównie w skórce i zielonych częściach bulwy, które pojawiają się, gdy ziemniak jest wystawiony na działanie światła lub uszkodzony fizycznie.

Chociaż chlorofil nadający zielony kolor jest nieszkodliwy, jego obecność wskazuje na potencjalny wzrost stężenia solaniny. Spożywanie ziemniaków z wysokim poziomem solaniny może powodować takie objawy, jak nudności, biegunka, bóle brzucha, bóle głowy, a w ciężkich przypadkach paraliż, halucynacje itp.

Najnowsze badania wskazują, że dawki solaniny wynoszące od 2 do 5 mg/kg masy ciała mogą wywołać objawy toksyczne, a dawki powyżej 6 mg/kg mogą być śmiertelne.

Ostatecznie, to ocena każdego przypadku z osobna, równoważąca korzyści i ryzyko. Nauka zachęca nas do postrzegania obierek nie jako odpadu, ale jako kolejnego elementu pożywienia: pożywnego, wszechstronnego i pod wieloma względami niedocenianego.