BM: Yoksul ülkelerin iklim kriziyle mücadele için finansman eksikliği hayatları tehdit ediyor

Nairobi - BM Çevre Programı (UNEP), gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğine uyum sağlamasına yardımcı olmak için sağladığı fonlardaki "büyük" açığın "hayatları, geçim kaynaklarını ve tüm ekonomileri tehdit ettiği" konusunda uyardı.

Brezilya'nın Belém kentinde gelecek ay yapılacak BM İklim Değişikliği Zirvesi (COP30) müzakereleri için bilgi amaçlı yayınlanan "Uyum Açığı Raporu 2025: Boş Depo"ya göre, uyum önlemlerinin planlanması ve uygulanmasında iyileşme yaşanıyor.

Ancak, "2035 yılına kadar gelişmekte olan ülkelerde adaptasyon için gereken finansman ihtiyacı, adaptasyon için mevcut uluslararası kamu finansmanı akışlarından en az on iki kat daha fazla olacak" diye vurguluyor.

Nüfusların ve ekonomilerin korunması

Bu yıl onuncu baskısı yapılan raporda, yoksul ülkelerde küresel ısınmanın etkilerinden nüfuslarını ve ekonomilerini korumak için gerekli adaptasyonun finansman maliyetinin 2035 yılına kadar "310 ila 365 milyar dolar arasında" olacağı tahmin ediliyor.

Kenya'nın başkenti Nairobi'de bulunan UNEP'e göre, bu değerler 2023 rakamlarına göre belirlenmiş olup enflasyona göre düzeltilmemiştir.

Mevcut eğilimler hızla tersine çevrilmezse, Glasgow İklim Paktı'nın adaptasyon için uluslararası kamu fonlarını 2019 seviyelerinden 2025 yılına kadar yaklaşık 40 milyar dolara çıkarma hedefine ulaşılamayacağı konusunda uyarıyor.

UNEP İcra Direktörü Inger Andersen yaptığı açıklamada, "Bu gezegendeki her insan iklim değişikliğinin etkileriyle yaşıyor: orman yangınları, sıcak hava dalgaları, çölleşme, seller ve artan yaşam maliyeti." dedi.

Andersen, "Uyuma şimdi yatırım yapmazsak her yıl giderek artan maliyetlerle karşı karşıya kalacağız" diye ekledi.

UNEP, dünya genelinde 172 ülkenin uyum stratejileri olmasına rağmen, 36 ülkenin bunları en az on yıldır güncellemediğini, bu durumun da etkisiz veya yanlış yönlendirilmiş müdahale riskini artırdığını belirtiyor.

Yeşil İklim Fonu ve Küresel Çevre Fonu gibi çok taraflı fonlar tarafından desteklenen yeni uyum projelerinin değeri, 2024 yılında 920 milyon dolara ulaştı; bu, önceki beş yılın ortalamasına göre %86'lık bir artışı temsil ediyor.

UNEP, dünya genelinde 172 ülkenin uyum stratejileri olmasına rağmen, 36 ülkenin bunları en az on yıldır güncellemediğini, bu durumun da etkisiz veya yanlış yönlendirilmiş müdahale riskini artırdığını vurguluyor.

Yeşil İklim Fonu ve Küresel Çevre Fonu gibi çok taraflı fonlar tarafından desteklenen yeni uyum projelerinin değeri, 2024 yılında 920 milyon dolara ulaştı; bu, önceki beş yılın ortalamasına göre %86'lık bir artışı temsil ediyor.

Belirsiz gelecek

Ancak kurum, "ortaya çıkan finansal kısıtlamaların geleceği belirsiz hale getirmesi" nedeniyle bu toparlanmanın geçici olabileceği konusunda uyarıyor.

Raporda, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 2024 yılında düzenlenecek COP29'da kabul edilen yeni ortak hedefin, gelişmiş ülkelerin 2035 yılına kadar yoksul ülkelerde iklim eylemi için yılda en az 300 milyar dolar katkıda bulunmasını öngördüğü belirtiliyor.

Ancak bu rakamın hem azaltım hem de uyum sağlamayı kapsadığını ve mali açığı kapatmaya yetmediğini de sözlerine ekliyor.

UNEP, 2035 yılına kadar 1,3 trilyon dolar kaynak harekete geçirmeyi hedefleyen "Bakü-Belem Yol Haritası" adı verilen projede, kırılgan ülkelerin mali yükünün daha da artmaması için hibe ve borç yaratmayan mekanizmalara öncelik verilmesi çağrısında bulunuyor.

COP30, 10-21 Kasım tarihleri ​​arasında Belém'de düzenlenecek ve Paris Anlaşması'nın (2015) uygulanmasını hızlandırmak ve Küresel Güney için büyük ölçekli iklim finansmanını harekete geçirmek gibi hedeflere ulaşılacak.

aam/pa/cc