COP30 Başkanlığı, ısınmanın 1,5 dereceyle sınırlandırılmasının hâlâ mümkün olduğunu söylüyor

Belém (Brezilya) - 30. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'nın (COP30) başlamasından iki gün önce, Brezilya Dönem Başkanlığı Cumartesi günü küresel ısınmanın 1,5 santigrat derece ile sınırlandırılması hedefinin sürdürülme olasılığına olan güvenini ifade eden bir açık mektup yayınladı.

COP30 Başkanı Büyükelçi André Correa do Lago, Amazon'daki Belém kentindeki toplantı öncesinde yayınladığı dokuzuncu ve son mektubunda, uzmanlar tarafından şimdiden sorgulanmaya başlanan bu hedefe ulaşmak için ülkeleri iş birliğini ve iklim eylemini yoğunlaştırmaya çağırdı.

Correa do Lago, yazısında, "Dünya bir yol ayrımında: Ataletin bizi çöküşe sürüklemesine izin mi vereceğiz, yoksa cesaret ve iş birliğiyle birleşip ileriye mi gideceğiz?" ifadelerini kullandı.

Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) perşembe günü yayınladığı rapora göre, Ocak-Ağustos 2025 arasındaki küresel ortalama sıcaklık, sanayi öncesi döneme göre 1,42 santigrat derece daha yüksek, 2024'ün tamamına göre ise 1300'de 1 daha düşük, ancak Paris Anlaşması'nda azami sınır olarak kabul edilen 1,5 santigrat derece sınırına çok yakın oldu.

Birleşmiş Milletler'e bağlı kuruluşa göre, 2025'te şimdiye kadar sıcaklıklarda görülen ılımlı seyir devam etse de "aşırı ısınma eğilimi sürüyor" ve bu yıl kayıtlardaki en sıcak ikinci veya üçüncü yıl olacak.

Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Celeste Saulo, "Bu alışılmadık yüksek sıcaklık dalgası, 2024'te sera gazı yoğunluklarındaki rekor artışla birleştiğinde, önümüzdeki yıllarda küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamanın, sıcaklıkların geçici olarak bu eşiği aşmadığı sürece neredeyse imkansız olduğunu açıkça ortaya koyuyor" dedi.

"Hızlanma, işbirliği ve cesaret çağrısı" başlıklı COP30 Başkanlığı mektubunda Correa do Lago, gezegenin geri döndürülemez iklim dönüm noktalarına yaklaştığı konusunda uyarıda bulunuyor, ancak "olumlu dönüm noktalarının" harekete geçirilmesi halinde hâlâ umut olduğunu savunuyor.

Bunun, düşük karbonlu kalkınmaya yönelik teknolojik, sosyal ve ekonomik dönüşümler yoluyla mümkün olduğunu da eklemek isterim. "Uluslararası iş birliğinin hızlandırılmış dönüşümün erdemli döngülerini hızlandırmaya odaklanması koşuluyla, ısınmayı 1,5°C ile sınırlama hedefini canlı tutmak hâlâ mümkün" dedi.

Belgede, tarafların "hırs, finansman ve teknoloji açıklarını" "ilerleme kaldıraçlarına" dönüştürmeleri ve iklim acil durumu karşısında hızlandırılmış uygulamayı hırsın yeni parametresi haline getirmeleri isteniyor.

COP30 Başkanlığı bu dönüşüm için üç öncelik belirliyor: Çok taraflılığın güçlendirilmesi, iklim rejiminin gerçek yaşam ve ekonomiyle ilişkilendirilmesi ve Paris Anlaşması'nın uygulanmasının hızlandırılması.

Corraa do Lago, COP30'un, ulusal olarak belirlenen katkılar (NDC'ler), uyum planları ve şeffaflık raporları da dahil olmak üzere Paris Anlaşması'nın tüm politika döngüsünün tam olarak işlerlik kazanacağı ilk konferans olacağını ve uluslararası iklim rejiminin yeni bir aşamasını işaret edeceğini vurguluyor.

Mektupta, küresel sıcaklıklar gibi Amazon yağmur ormanlarının da geri dönüşü olmayan bir noktaya yaklaştığı uyarısı yapılırken, ormansızlaşmaya karşı alınan önlemlerin bu sınıra ulaşılmasını engelleyebileceği belirtiliyor.

Örneğin metinde, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva'nın son iki yılda Amazon ormanlarının yok edilmesinde elde ettiği %50'lik düşüşün, çöküşün önlenmesinin hâlâ mümkün olduğunun kanıtı olarak vurgulanıyor.

Lula'nın Perşembe günü COP30 liderler zirvesinde başlattığı, yağmur ormanlarını ayakta tutan ülkelere ödeme yapmak için geliştirilen yeni bir finansal mekanizma olan Tropikal Ormanlar Sonsuza Kadar Fonu'nu da bir diğer önemli adım olarak nitelendirdi.

"COP30 gerçeğin COP'u olmalı" diye sonuca varıyor Correa do Lago, "Belém'de bilimin dayanışmaya, gerçeğin eyleme dönüşmesi gerekiyor" diyor. EFE cm/enb