Avrupa-Mercosur anlaşması gıda egemenliğimizi baltalayacaktır

Donald Trump, Avrupa Komisyonu'ndan ABD için oldukça avantajlı bir gümrük tarifeleri anlaşması elde ederken, Almanya, İtalya ve İspanya, serbest ticaret anlaşmasının 27 üyeli AB ve Mercosur ülkeleri tarafından onaylanmasını istediklerini söylüyor. Bu durum, Avrupa'ya soya ve et ithalatının artmasıyla Amazon'daki ormansızlaşmanın hızlanması ve dolayısıyla çiftçilerimize ödenen fiyatların düşmesi riskini taşıyor.

Avrupa Komisyonu ile Mercosur ülkeleri arasında müzakere edilen serbest ticaret anlaşmasının imzalanması 2019'un sonlarına dayanıyor. Altı yıl sonra, hâlâ Avrupa Komisyonu Başkanı olan Ursula Von der Leyen, anlaşmanın Birlik üye ülkeleri tarafından onaylanması için çabalıyor. Almanya, İtalya ve İspanya anlaşmayı imzalamak istediklerini belirtiyor. Fransa'da Cumhurbaşkanı Macron, bu anlaşmanın "olduğu haliyle kabul edilemez" olduğunu sık sık dile getirmişti. Ancak, 6 Haziran'da Brezilya medyası GloboNews'e verdiği bir röportajda, tavrını değiştirmiş gibi görünüyor: "Avrupa Birliği ile Mercosur arasında stratejik bir anlaşmanın iyi olduğunu düşünüyor muyum? Cevap evet."

"Farm Europe" firmasının kurucusu ve Avrupa tarım politikalarını yakından takip eden Yves Madre'ye göre, Almanya bu anlaşmanın yürürlüğe girmesini "Güney Amerika'ya daha fazla endüstriyel ürün ihraç etmek için" istiyor. Yves Madre, "Ayrıca Avrupa Komisyonu'nun 2028-2034 yılları arasında Ortak Tarım Politikası'na (OTP) ayrılan yıllık bütçe payını azaltmak istediğini de biliyoruz. OTP bütçesini diğer önemli Avrupa politikalarının bütçeleriyle birleştirmek istiyor" diyor ve bu da çiftçileri en kötüsünden korkutuyor.

FNSEA'dan MODEF'e, Genç Çiftçiler, Confédération Paysanne ve Coordination Rurale'ye kadar tüm çiftçi sendikaları, Avrupa ile Mercosur arasındaki anlaşmaya karşı çıkıyor. Anlaşma yürürlüğe girerse, Güney Amerika'nın Avrupa'ya soya, mısır, şeker kamışı ve et ihracatı artacak ve zaten giderek daha az karbon tutan Amazon yağmur ormanlarının alanı azalacaktır. Küresel Orman İzleme Örgütü'nün 21 Mayıs'ta yayınladığı bir araştırmaya göre, tropikal ormanlar 2024 yılına kadar 6,7 milyon hektarlık alan kaybedecek. Amazon'daki ormanlar ise, daha fazla orman alanını tarıma açma spekülasyonuyla tetiklenen kundaklamalar nedeniyle önemli ölçüde azaldı. Aynı zamanda, FAO'nun Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu'na (IFAD) göre, 2024 yılında 53 ülkede yaklaşık 300 milyon insan açlık çekecek.

Fransa, 2012-2022 yılları arasında Güney Amerika ülkelerinden yılda ortalama 3,5 milyon ton soya fasulyesi ithal etmiştir. Soya fasulyesi, yumurta tavuklarının, etlik piliçlerin, domuzların, süt ineklerinin ve besi sığırlarının yemlerinde kullanılmaktadır. İthal soya fasulyesi, Hollanda, İspanya, İrlanda, Belçika ve Danimarka'da yaygın olarak kullanılmaktadır. Hollanda, soya fasulyesi ithalatı sayesinde diğer Avrupa Birliği ülkelerine büyük miktarda süt ve et ürünü ihraç etmektedir. Benzer şekilde, İspanya da Fransa'ya büyük miktarda domuz eti ve kümes hayvanı ihraç etmektedir.

Sonuç olarak, ülkemiz kümes hayvanlarını beslemek için kullanılan tahılların önde gelen Avrupa üreticisi olmasına rağmen, Fransa'da tüketilen kümes hayvanı etinin %50'sinden fazlası artık ithal ediliyor. Bu ithal kümes hayvanı etleri, yemek maliyetlerini düşürdükleri için çoğunlukla toplu yemek işletmelerinde servis ediliyor. Ayrıca süpermarket raflarında fileto, but ve baget şeklinde kesilmiş olarak da satılıyorlar. Bütün tavuklara gelince, haneler ambalajda göründüğü sürece, büyük çoğunlukla Fransız menşeli olanları mağazalardan satın alıyor. Çiftliklerimiz için, satış fiyatı şu anda üretim maliyetlerini karşılamayacak kadar satış noktası bulmakta zorlanan yumuşak buğdaya ayrılan alanları azaltmak anlamına gelse bile, Fransa'nın çeşitli bölgelerinde daha fazla soya fasulyesi üretmek mümkün.

Kuraklık nedeniyle bu yıl yem üretimi düşerse, sığır yetiştiriciliğindeki düşüşün daha da kötüleşmesi muhtemel. Ulusal Sığır Federasyonu'na (FNSEA) bağlı FNB'ye göre, Fransa 2016'dan bu yana bir milyondan fazla ineği kaybetti ve bunların 80.000'i 2024'te kaybedildi. Bu durum özellikle sığır ırklarında geçerliyken, buzağı doğumları 2025'te keskin bir düşüş gösterecek. Aynı eğilim süt ineği yetiştiriciliğinde de gözlemleniyor ve tereyağı üretmek için krema sıkıntısı yaşanıyor!

Ortak Tarım Politikası reformu, küresel serbest ticarete değil, daha fazla gıda egemenliği arayışına odaklanmalıdır. Hayvan yemi üretiminde daha fazla özerkliği teşvik etmenin yanı sıra, Fransa'da daha fazla soya fasulyesi ve diğer bitkisel protein üretimi, parsellerde daha uzun yıllık ürün rotasyonlarına da olanak sağlayacaktır. Şeker üretmek için pancar, ekmek üretmek için buğday, yağ üretmek için kolza tohumu, bira ve hayvan yemi üretmek için arpa ve hayvanlara daha fazla bitkisel protein sağlamak için soya fasulyesi ve bezelye yetiştirebiliriz. "Gıda egemenliği" ifadesi 2022'den beri Fransa Tarım Bakanı'nın resmi pozisyonunda yer alsa da, bu aynı zamanda, ürün çeşitliliğini teşvik etmek ve karbon ayak izini azaltarak Avrupa Birliği'nin her üye ülkesinde daha fazla egemenliğe doğru ilerlemek için tarımsal yardımları yönlendiren bir Ortak Tarım Politikası (OTP) da içermelidir.

Süt inekleri, süt emen inekler, koyun ve keçiler gibi otçul hayvanlar için günlük beslenmelerindeki soya oranını azaltmak mümkündür. Bu, çayırlara çavdar otu ve beyaz yonca gibi dengeli bir ot ve baklagil karışımı ekerek sağlanabilir. Yonca gibi yonca çeşitleri, kökleriyle havadan azotu yakalayıp kendileri ve ilgili ürünler için gübre olarak kullanan baklagillerdir. Bu tarımsal uygulama, üretimi ve uygulanması sera gazı emisyonuna neden olan azotlu gübrelerin kullanımını azaltır. Bu noktada da, Avrupa yardımlarının akıllıca hedeflenmesi, Avrupa topraklarında daha çevre dostu bir üretime olanak tanırken aynı zamanda soya ithalatını da azaltacaktır.