Doğal park statüsüne aday gösterilen dağ cennetleri Ourense Central Massif ve Pena Trevinca küle döndü.
Ana Tuñas Matilla
Xunta halkının değerini artırmak için doğal parka dönüştürmek istediği ve neredeyse tamamı AB'nin Natura 2000 Ağı'nın parçası olan dağ cennetleri Ourense Massif Central ve Pena Trevinca, terk edilmişliklerini fırsat bilerek onları yutan ve geleceklerini güvence altına almak için alternatifler aramaya zorlayan bir yangın nedeniyle, özellikle en yüksek seviyeleri küle döndü.
San Mamede ve Queixa sıradağlarından oluşan ve içinde yangınlardan etkilenen O Invernadeiro Tabiat Parkı ile Manzaneda Kayak Merkezi'nin de bulunduğu Massif, yaklaşık 46.000 hektarlık dağ, mera ve ormanlık alanı kapsıyor. Bu alanlar, tarihi olarak sanayiden uzak, seyrek nüfuslu ve giderek azalan nüfusa sahip.
İçerisinde saklı hazineler arasında; boz keklik, İber desmanı, altın kartal, çayır şahini, çayır şahini ve kurdun yanı sıra karaca, kızıl geyik, yaban domuzu, tilki, porsuk, sansar, çam sansarı, gelincik, çakır kuşu...
Bitki örtüsüne dağ yamaçlarında yetişen funda, karaçalı ve diğer çalılıklar hakimdir. Daha alçak kesimlerde meşe, kestane, çobanpüskülü, porsuk, kızılağaç ve dişbudak ormanları; nehir kıyılarında ise huş ve söğüt ağaçları bulunur.
Sosyalist Emilio Pérez Touriño hükümeti döneminde (2005-2009, BNG ile koalisyon halinde) çevresel zenginliklerini vurgulamak ve doğa turizmi yoluyla halka ekonomik bir alternatif sunmak amacıyla Xunta, Massif Central ve bitişiğindeki Pena Trevinca'yı doğal park ilan etme girişimini başlattı; ancak bu girişim daha sonraki PP yöneticileri tarafından sürdürülmedi .
"Galiçya'daki korunan alanlar ağını genişletmek için iki büyük projemiz vardı (şu anda altı tane var) ve bunlar zaten Natura Ağı'nın bir parçası olan Macizo Central ve Pena Trevinca doğal parklarının ilan edilmesiydi. Bu parkları vurgulamanın ve koruma, muhafaza ve iyileştirme için fon ayırmanın ilginç olacağını düşündüm." diyor o zamanki Doğa Koruma Genel Müdürü Xosé Benito Reza.
Bunlar korkunç bir ihmalin kurbanı olan alanlar ve "Buraları doğal park ilan etmeyi, bölgesel yönetimin bu bölgelere yatırım yapma taahhüdüyle, onlara ekonomik bir çıkış sağlama fırsatı olarak gördüm."
Reza, Masif'in "sadece doğaya dokunduğunuz" ve bitki örtüsünde rüzgarın sesini ve hayvan seslerini duyduğunuz "muazzam açık alanlardan" oluştuğunu vurguladı. Pena Trevinca, insan izlerinin olmaması ve zengin kuş yaşamıyla öne çıkıyor.
Xunta halkı gerçekten bu topraklara sahip çıksaydı ve onlar için ekonomik bir alternatif arasaydı , bu yazki yangınlar bu kadar yıkıcı olmazdı, diye iddia etti ve Ourense'nin Topluluğun "unutulmuş" bölgesi olduğunu söyledi.
"İlin yalnızca %10'u faydalı tarım arazisi olarak kabul ediliyor; %90'ı artık değil. Galiçya'nın ürettiği tüm sütün yalnızca %1'ini; etinin %8'ini; kerestesinin %5'ini; evlerin %42'sini terk ediyor," diye açıkladı ve giderek küçülen ve yaşlanan bir nüfus için ekonomik fırsatların çok az olduğu bölgenin mevcut terk edilmişliğine dikkat çekti.
1970'lerde Massif'te yaklaşık 25.000 keçi ve koyun vardı; çobanlar tarafından güdülürlerdi, inekler de öyle. "O zamanlar arazi kullanılmıştı ve yanmamıştı (...) ama o dünya yıkıldı ve benzer bir şeyi başarmak zor olacak."
Massif Central'da bu yaz çıkan yangınların yaklaşık 25.000 hektarlık alanı kül ettiği tahmin ediliyor (uydu verilerine göre). Alanın yarısından fazlası özel koruma statüsünde ve çoğunluğu en yüksek rakımlarda bulunuyor. Rekor sıcaklıklar, kurak arazi ve rüzgar da yangınları körüklüyor.
"Rodicio'nun tepesinden 35 kilometre uzaklıktaki Conso Nehri'ne kadar her iki uçtan da yandı. Bu korkunç bir şey . Hayatımızda hiç bu büyüklükte yangın görmedik. Dört yangın bir araya geldi, daha önce hiç yaşanmamış bir şeydi çünkü onları kontrol altına alabilmiştik," diye vurguladı uzun yıllar yangın söndürme çalışmalarına da katkıda bulunan adam.
Toprak biyotasını oluşturanlardan çiçeklere, çalılara, ağaçlara, böceklere, sürüngenlere, memelilere kadar "binlerce ve binlerce" canlının öldüğünü belirten Reza, bunun iyileşmesinin yıllar alacağını, orman itfaiyecilerinin köyleri savunmak zorunda oldukları için dağın yanmasına izin vermek zorunda kaldıklarını, bunun daha önce hiç yaşanmadığını vurguladı.
"Boş duramayız; bir şeyler yapmalıyız," diye savundu. Ona göre, gelecekteki krizlerle başa çıkmak için yangınları azaltmaya yardımcı olacak uygun arazi yönetimi (mozaik peyzajlar, hayvancılık yapan çiftçilere otlatmayı artırmaları için destek, sürdürülebilir orman yönetimi vb.) uygulamak gerekiyor.
Bu durum, Galiçya'da kaydedilen en büyük yangın olan Larouco yangınından etkilenenler gibi, Massif'e yakın bölgeler için de geçerlidir; yangın yaklaşık 32.000 hektarı etkilemiştir.
Galiçya'nın en yüksek zirvesi olan ve 2.000 metreden fazla yüksekliğe sahip olan Pena Trevinca dağları (Ourense ve Zamora arasında), neredeyse hiç insan izi bulunmayan Natura 2000 koruma alanıdır ve özerk bölgede yaklaşık 25.000 hektarlık bir alanı kaplar. Terras Altas de Trevinca'nın (Dağ ve Doğa rehberleri) verilerine göre, yangın Lagoa da Serpe gibi eşsiz bölgeleri büyük ölçüde etkileyerek, bunların yaklaşık 6.300 hektarını hasara uğratmıştır. 1.400 metreden itibaren yangının her şeyi yok ettiğini vurgulamaktadırlar.
Kuş yaşamı için korunan ve hava ve su kalitesinin iyileştirilmesi gibi insanlara temel hizmetler sağlayan tüm ekosistemler ciddi şekilde etkilendi.
Masif'in geri kalanıyla aynı çevresel değerleri paylaşmasına rağmen, sadece O Invernadeiro'nun (5.000 hektardan biraz fazla) doğal park olarak kabul edilmesinin anlaşılması güç. Ekonomist Miguel Rodríguez, Zamora tarafında Sanabria Gölü Doğal Parkı'nın bir parçası olan Pena Trevica'nın da aynı şekilde anlaşılması güç olmadığını vurguladı.
800/900 metrenin üzerinde, Manzaneda kayak merkezini çevreleyen alan da dahil olmak üzere, Masif'in %90'ı yandı. Bu çok ciddi bir durum, ancak siyasi açıdan bakıldığında, çoğunlukla çalılıklardan oluştuğu için hak ettiği çevresel değer verilmiyor ve bu bir hata, diye hayıflandı Rodríguez , bölgenin kalkınması için uygulanan politikaları ve halkın bu politikaların sonuçlarına ilişkin algısını analiz eden bir doktora tezi yazan kişi.
Siyasi açıdan, Massif Central'ı doğal park ilan etmenin bir anlamı olmadığını, çünkü yerel halkın bunu istemediğini belirtti. Bunun faaliyetler üzerinde daha fazla kısıtlama getireceğine inandırıldılar, ancak gerçekte kısıtlamalar Natura 2000'i düzenleyenlerle aynı olacak ve bu yüzden reddediyorlar. "Onlara yeterince açıklanmadı."
Tezinde, yerel halkın , bölgeyi canlandırmak için son 50 yıldır uygulanan iki temel önlemin (kayak merkezinin kurulması ve çevre koruma) "hiçbir amaca hizmet etmediğine" inandığı sonucuna varıyor.
Birçok kişi, kamu yatırımlarının miktarı ne olursa olsun, iklim değişikliği ortamında kayak merkezinin geleceğinin oldukça tartışmalı olduğuna inanıyor. "Turist çekmiyorsa, bunun nedeni kar olmamasıdır; insanlar çok moralsiz ve yönetime güvenmiyorlar."
Ona göre en "mantıklı" şey, Manzaneda tatil beldesinden yararlanarak bir dağ yorumlama merkezi kurmak ve oradan da Masif'i doğa turizmine açarak, doğal park ilan edip gerçek anlamda korumaktır .
Ayrıca son 50 yılda nüfuslarının yüzde 50 ila 100'ünü kaybeden köylerde, bölgede kalmak veya yerleşmek isteyen kişilere vergi teşviki sağlanması da büyük önem taşıyor.
Biyolog Pedro Alonso Iglesias, Xunta'nın, bölgeyi terk ettiği için eleştirilmesinin yanı sıra, 2006 yılında dağlarda ve kentsel alanlarda yangın koruma şeritlerinin oluşturulmasını düzenleyen kararnameyi ardışık PP hükümetlerinin sürekli olarak boykot etmesi nedeniyle, yangının yol açtığı hasarlardan da ikincil sivil sorumlu olarak kabul edilmesi gerektiğini ileri sürüyor.
Uzman, "Köylerin etrafında büyük miktarda yakıt oluşmasından sorumlular" diyerek, bölgede yangının yayılmasını önleyecek yeterli kesintilerin (otlatma, kışın kontrollü yakma, yerli türler için korunan alanlar vb.) bulunmadığını belirtti.
Aynı zamanda bölgede, otlak elde etmek ve geyik, karaca, kurt, tilki ve yaban domuzu gibi istenmeyen hayvanları korkutmak için ormanları ateşle temizlemeye alışkın uzun bir potansiyel kundakçı listesi bulunmaktadır.
Her ne kadar her zaman var olsalar ve bölge sakinleri tarafından nadiren bildirilseler de, artık "insanların mevcut durumun toplulukları ve hayatları riske attığını fark etmeleri ve suçluları ortaya çıkarmaları gerekiyor."
"Yeni yangınların verdiği zarar çok büyük, ama en kötüsü de bunun son olmayacağını ve üç dört yıl içinde tekrarlanacağını biliyoruz. İnsanların şüphelileri suçlaması gerekiyor."
Ayrıca hükümetler istikrarlı bir nüfus yaratmayı başarmalı ve özellikle geniş çaplı hayvancılık yapan çiftçilerin faaliyetlerini genişletmelidir, çünkü bunlar madencilik, okaliptüs plantasyonları veya büyük rüzgar çiftlikleri gibi "daha kötü şeylerin" uygulanmasının önündeki "son engeldir".
Ona göre, yüksek değere sahip doğal alanların korunması ve muhafazası ciddiye alınmalı ve gerekli fonlar bu amaca yönelik eylemler için ayrılmalıdır, aksi takdirde "bir aldatmacaya" dönüşmektedir .
O Invernadeiro Dağları, 1949 yılında Papelera Española tarafından satın alındı ve bölgenin büyük bir kısmı çam ağaçlarıyla yeniden dikildi. Otuz yıl sonra, 1979'da büyük bir yangınla harap olan dağlar, Xunta (bölge hükümeti) tarafından restorasyon çalışmaları için 1984 yılında satın alındı.
1997 yılında, doğal doğanın bölgeyi nasıl ele geçirdiğine tanık olduktan sonra doğal park ilan edildi ve 2004 yılında, neredeyse tüm Ourense Massif Central'ı da kapsayan Avrupa Birliği'nin Natura 2000 Ağı'na dahil edildi.
Natura 2000, Avrupa türlerinin ve yaşam alanlarının uzun vadeli hayatta kalmasını sağlamayı ve biyolojik çeşitlilik kaybını durdurmayı amaçlayan bir korunan alanlar ağıdır. AB'de doğayı korumak için temel araçtır ve Natura 2000 çerçevesine dahil edilmesi, diğer korunan alanlarla ilişkili geliştirme sınırlamaları olmaksızın, doğanın korunması ve muhafazası için yükümlülükler anlamına gelir.
Galiçya'nın doğal park ilan edilip edilmemesi arasındaki temel fark, bölgenin korunması ve geleceğinin garanti altına alınması için bölgesel hükümetten alacağı fonda yatmaktadır.
EFEverde
atm/al
efeverde
