Hoe ontstaat een tsunami na een aardbeving zoals die in Kamtsjatka?

Madrid, 30 juli (EFE).- De diepte, de magnitude van 8,8 en de breuklijnkarakteristieken van de aardbeving bij het Russische schiereiland Kamtsjatka zorgden samen voor een tsunami die al meerdere landen heeft bereikt, waaronder de Verenigde Staten.

De eerste golven van de tsunami bereiken Hawaï en de waarschuwing dwingt de evacuatie van Fukushima.

De aardbeving bij het Russische schiereiland Kamtsjatka was met 8,8 de achtste zwaarste aardbeving ooit gemeten en veroorzaakte een tsunami. Door de verticale verplaatsing van de breuklijn zijn al meerdere landen getroffen.

Wat is een tsunami?

Een tsunami is een plotselinge beweging van zeewater, die kan ontstaan door de inslag van een meteoriet, lawines en onderwatervulkaanuitbarstingen of wanneer het epicentrum van een aardbeving zich op de zeebodem bevindt, zoals in dit geval het geval is geweest, aldus het National Geographic Institute (IGN).

Hierdoor planten rimpelingen zich voort in het water en ontstaan er enorme golven.

Hoe kon de ramp in Kamtsjatka gebeuren?

Zoals het Instituut voor Geowetenschappen (IGEO), een gezamenlijk centrum dat afhankelijk is van de Spaanse Nationale Onderzoeksraad (CSIC) en de Complutense Universiteit van Madrid, uitlegt in zijn X-verslag, moet de breuklijn een verticale beweging hebben om na een aardbeving een tsunami te kunnen veroorzaken.

In het geval van Kamtsjatka ontstond de subductie op een diepte van 20 kilometer als gevolg van een "samendrukkende en verwachte" beweging, omdat het zich in de Pacifische subductiezone tegen de Noord-Amerikaanse plaat bevindt.

Om een tsunami te laten ontstaan, moet de aardbeving op de zeebodem namelijk heel krachtig zijn. De aardbeving moet zich plotseling verticaal verplaatsen en daarbij de waterkolom erboven wegduwen.

Van een golf tot een muur van water

Het hoofd van het IGN-gebied, José Benito Bravo Monge, legde aan EFE uit hoe deze golven zich gedragen op open zee en wanneer ze de kust bereiken.

"In de diepe oceaan zijn tsunami-golven nauwelijks waarneembaar. Ze kunnen slechts enkele centimeters hoog zijn en zelfs door schepen onopgemerkt blijven. Maar naarmate ze de kust naderen, neemt de diepte van de zee af en neemt de snelheid van de golven af", legde hij uit.

Door dit plotselinge remmen worden de golven steeds groter en stapelen ze zich op als een kettingreactie: "Ze stapelen zich op elkaar en winnen aan hoogte. Wat ooit een bijna onzichtbare golf op volle zee was, kan bij het raken van het land veranderen in een metershoge muur van water. Dat is wat de verwoesting veroorzaakt."

In dit verband benadrukte hij dat het gevaar van een tsunami niet alleen afhangt van de omvang ervan, maar ook van de locatie waar de tsunami toeslaat. Het werkelijke risico wordt namelijk bepaald door de vraag of de tsunami bewoonde gebieden of infrastructuur treft. Als de tsunami een onbewoonde kust treft, kan de impact minder ernstig zijn.

Internationale samenwerking en waarschuwingssysteem

Het IGN werkt actief samen met internationale organisaties om gegevens te delen en de locatie en analyse van seismische gebeurtenissen te verbeteren, merkte de expert op. Hij voegde daaraan toe: "Hoe meer gegevens we hebben en hoe meer seismische netwerken erbij betrokken zijn, hoe preciezer we kunnen bepalen waar en hoe de aardbeving plaatsvond."

Wat betreft de voorbereiding op dit soort verschijnselen, benadrukte de expert het belang van systemen voor vroegtijdige waarschuwing, vooral in het geval van tsunami's. "Hoewel we een aardbeving niet kunnen voorspellen, kunnen we wel enkele van de gevaarlijkste gevolgen ervan voorzien. Daarom zijn goede infrastructuur, robuuste gebouwen en effectieve waarschuwingssystemen essentieel", benadrukte hij.