Waarom de nieuwe paus Leo XIV nieuw licht zou kunnen werpen op de klimaatstrijd

Zal het nieuwe licht dat paus Leo XIV bracht, de strijd tegen de klimaatcrisis, die nu wordt overschaduwd door nieuwe mondiale onevenwichtigheden, uit de duisternis kunnen halen? Het is een vraag die veel ecologen, milieuactivisten en milieubewuste mensen zich stellen na de verkiezing van de nieuwe paus Robert Francis Prevost. We vragen ons af of de Amerikaanse paus in staat zal zijn om boodschappen te brengen waarin hij openlijk het beleid van een andere Amerikaan, president Donald Trump , ter discussie stelt. Trump draagt ​​op dit moment namelijk bij aan het verder ondermijnen van de milieuproblematiek, ontkent de klimaatcrisis en annuleert alle inspanningen die tot nu toe zijn geleverd om de wereldwijde uitstoot die de planeet oververhit. te stoppen. Het antwoord zou, gelet op de posities die paus Leo XIV bekleedde tijdens zijn carrière als kardinaal, bevestigend kunnen zijn: Prevost heeft altijd het milieubeleid van paus Franciscus gesteund en de betekenis van Laudato Sì, die al in 2015 een grote positieve impuls gaf aan het milieubeleid.

Het idee is dat de nieuwe paus dezelfde koers zal varen, maar zoals hij zelf in november 2024 verklaarde, zal hij van "woorden naar daden" moeten overgaan. Een passage ingegeven door urgentie, ook in termen van de maatschappelijke ongelijkheden die moeten worden verminderd, een centraal thema voor de Kerk.

Interessant is dat er vlak voordat de nieuwe paus werd gekozen, een nieuw onderzoek door een team van internationale onderzoekers werd gepubliceerd in Nature Climate Change. Hierin werd beweerd dat de rijkste 10% van de wereldbevolking nu verantwoordelijk is voor twee derde van de opwarming van de aarde sinds 1990 , een feit dat de nieuwe paus in het verleden impliciet heeft veroordeeld toen hij sprak over de noodzaak om "tirannie die een kleine groep mensen ten goede komt" te bestrijden.

Het nieuwe onderzoek herinnert ons eraan dat het juist de rijken zijn die met hun grote CO2-voetafdruk de grootste boosdoeners zijn in de klimaatcrisis. De stijgende temperaturen en opwarming van de zee zorgen voor extreme gebeurtenissen en droogtes. Die leiden vervolgens weer tot honger en armoede in veel minder ontwikkelde gebieden op aarde. Iets dat paus Leo XIV van dichtbij heeft kunnen waarnemen tijdens zijn missies in Peru , een land waaraan hij zeer gehecht is en dat tot de zwaarst getroffen gebieden door de klimaatcrisis behoort, maar ook in grote delen van Zuid-Amerika, waaronder het Amazonegebied . Daar vindt in november de COP30 , de Conferentie van Partijen over het klimaat, plaats, waar de nieuwe paus mogelijk ook een toespraak zal houden. Hetzelfde onderzoek spreekt over sociale ongelijkheid en klimaatonrecht dat wordt veroorzaakt door de uitstoot van rijken. Daarmee wordt benadrukt hoe de consumptie en investeringen van rijken een onevenredig grote impact hebben op extreme weersomstandigheden en op de armste gemeenschappen.

Juist over dit onderwerp had de toenmalige kardinaal Robert Francis Prevost zich zes maanden geleden duidelijk uitgesproken. "De overheersing van de natuur mag niet tiranniek worden", zei hij. "Het moet in plaats daarvan een 'wederkerige relatie' met de omgeving zijn", betoogde Prevost.

Tijdens zijn toespraak benadrukte de huidige paus namelijk de urgentie om ‘van woorden naar daden’ te gaan door te spreken over de milieucrisis , een actie die een antwoord vereist dat geworteld is in de leer van de Kerk. Ook legde hij uit dat de ‘heerschappij over de natuur’ die God aan de mens heeft gedelegeerd, niet ‘despotisch’ mag zijn, aangezien de mens een ‘beheerder is die verantwoording moet afleggen over zijn werk’ in een relatie van ‘wederkerigheid’ met het milieu. "Daarom is het onze missie om ermee om te gaan zoals de Schepper dat doet", zei de nieuwe paus, die "tirannie ten gunste van enkelen" veroordeelde. Deze uitspraak lijkt nog steeds te wijzen naar dat rijke deel van de wereld dat vandaag de dag verantwoordelijk is voor twee derde van de wereldwijde uitstoot. Prevost heeft in het verleden ook al gewezen op de mogelijke "schadelijke" gevolgen van technologische ontwikkelingen . Ook gaf hij voorbeelden van "licht" zoals die welke de Heilige Stoel op het gebied van ecologische duurzaamheid heeft uitgevoerd, van de installatie van zonnepanelen tot elektrische voertuigen en hernieuwbare energie die in het Vaticaan worden gepromoot, een symbool van de wens van de Kerk voor een groene revolutie.

In deze context zal het ook interessant zijn om te weten of Prevost zich nu hij paus is, opnieuw zal uitspreken tegen het beleid van de Amerikaanse president Donald Trump (in het verleden heeft hij hem al eens bestreden op het gebied van immigratie en de uitzetting van burgers), waaronder het beleid op het gebied van het klimaat. Momenteel is Trump, na de uittreding van de Verenigde Staten uit het klimaatakkoord van Parijs , bezig met het opnieuw lanceren van elk antiklimaatbeleid , van bezuinigingen op wetenschap tot de implementatie van fossiele brandstoffen, fracking en zelfs diepe mijnbouw, alles in oppositie tegen klimaatmultilateralisme, dat nodig is om een ​​oplossing te vinden voor de groei van de emissies. Een ongebreidelde ontkenning en obscurantisme die, volgens Gina McCarthy , voormalig directeur van de EPA (Het Amerikaanse Environmental Protection Agency zal ervoor zorgen dat Trump, wanneer hij vertrekt, "een spoor van verwoesting achterlaat". Juist in oppositie tegen Trump en zijn ontkenningsbeleid zal paus Leo XIV de gelegenheid krijgen om zijn steun te betuigen aan Laudato Si' en aan de implementatie van het pad dat paus Franciscus is ingeslagen om de natuur, de armste mensen ter wereld en degenen die het zwaarst getroffen worden door de klimaatcrisis te beschermen. Als hij wil, zal hij over een paar maanden een internationaal podium krijgen om dat te doen, wanneer in november in Brazilië wereldleiders bijeenkomen op COP30 om te proberen de klimaatkwestie krachtig aan te pakken, mogelijk met de steun van de nieuwe paus in naam van die "feiten" en niet alleen woorden die de doctrine van Leo XIV zijn.