Het Braziliaanse Amazonegebied bereikte in 2024 de klimaatlimiet van het Klimaatakkoord van Parijs.

Rio de Janeiro - De gemiddelde temperatuur in het Braziliaanse Amazonegebied bereikte in 2024 1,5°C. Daarmee lag de temperatuur boven het historisch gemiddelde en werd de maximumdrempel bereikt die is vastgesteld in het Akkoord van Parijs. Dat blijkt uit een onderzoek van het MapBiomas-netwerk, gebaseerd op gegevens van een nieuw platform.

In de Pantanal, een ander belangrijk bioom in het land, overschreed de temperatuur de in de overeenkomst vastgelegde limiet met 1,8°C. Vorig jaar was er 205 dagen geen regen.

Het Klimaatakkoord van Parijs, dat in 2015 door 197 landen werd ondertekend, stelt wereldwijd als doel om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot minder dan 2°C, met de nadruk op een maximum van 1,5°C. Experts beschouwen deze grens als essentieel om klimaatgevolgen, zoals extreme gebeurtenissen, te voorkomen.

Ontbossing, een van de oorzaken

Uit het onderzoek blijkt dat het Braziliaanse Amazonegebied tussen 1985 en 2024 52 miljoen hectare aan inheemse vegetatie heeft verloren. In die periode steeg de gemiddelde temperatuur in het bioom met 1,2 °C. In heel Brazilië bedroeg de stijging gemiddeld 0,29 °C per decennium.

De Pantanal liet de snelste opwarming zien, met een toename van 0,47 °C per decennium, gevolgd door de Cerrado (savanne), met een toename van 0,31 °C in dezelfde periode.

Daarentegen werden in kustbiomen zoals het Atlantisch Woud en de Pampa gematigdere temperaturen gemeten (+0,21 °C en +0,14 °C).

De gegevens zijn afkomstig van MapBiomas Atmosphere, het nieuwe platform van het netwerk dat informatie verstrekt over temperatuur, neerslag en luchtvervuiling tussen 1985 en 2024, op basis van satellietbeelden en datamodellering.

Volgens Tasso Acevedo, algemeen coördinator van MapBiomas, geven recente studies aan dat "ontbossing de uitwisseling van warmte en waterdamp met de atmosfeer verandert", wat een stijging van de temperatuur veroorzaakt.

Luiz Augusto Toledo Machado, gasthoogleraar aan de Universiteit van São Paulo en lid van het MapBiomas Atmosphere-team, legde in dit verband aan EFE uit dat ontbossing weliswaar een van de oorzaken is, maar dat de temperatuurstijging "voornamelijk te wijten is aan de wereldwijde klimaatverandering", als gevolg van de ophoping van broeikasgassen.

"Ontbossing (in het Amazonegebied) draagt ​​voor 16,5% bij aan de totale opwarming en voor 74,5% aan de afname van regenval tijdens het droge seizoen", voegde hij toe.

De grootste klimaatcrisis in veertig jaar

Mapbiomas wijst in de analyse uit dat Brazilië sinds 1985 in 2024 de grootste thermische anomalie meemaakte, met een temperatuur die 1,2 °C boven de gemiddelde temperatuur lag.

In alle 27 Braziliaanse staten werden temperaturen gemeten die tussen 0,3 °C en 2,0 °C boven het historisch gemiddelde lagen. Roraima, gelegen in het noordelijke Braziliaanse Amazonegebied en grenzend aan Venezuela, werd het zwaarst getroffen.

Wat betreft de regenval, bleek uit het onderzoek dat in Rondônia, dat grenst aan Bolivia, 36% minder regen viel dan gemiddeld, terwijl in de staat Rio Grande do Sul, dat grenst aan Argentinië en Uruguay, 19% meer regen viel dan gemiddeld. De regenval veroorzaakte ongekende overstromingen, met de dood van meer dan 180 mensen en de ontheemding van bijna 700.000 mensen tot gevolg.

Het platform geeft ook gegevens vrij over luchtvervuiling. Hieruit blijkt dat de Amazone de hoogste concentraties microscopische deeltjes kent, afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen en biomassa. Deze deeltjes vormen een van de grootste risico's voor de gezondheid van de luchtwegen.

In dit bioom was het droge seizoen, tussen juli en september, gunstig voor bosbranden, die vorig jaar 15,6 miljoen hectare vegetatie verwoestten.

mat/adm/cc