Cel Turcji w zakresie zerowej emisji netto wymaga radykalnej transformacji systemu dystrybucji energii elektrycznej

Raport „Transformacja tureckiego sektora dystrybucji energii elektrycznej” , opublikowany przez Centrum Transformacji Energetycznej SHURA, podkreśla konieczność radykalnej transformacji nie tylko w obszarze wytwarzania energii, ale także w systemie dystrybucji, zgodnie z celami zerowej emisji netto. Wraz ze zmianą wzorców zużycia energii wraz z rozwojem rozproszonych odnawialnych źródeł energii, równowaga między podażą a popytem staje się dwukierunkowa. Wymaga to poprawy elastyczności, możliwości monitorowania i kontroli systemów dystrybucyjnych.

„Elektryfikacja przyspieszy w nadchodzącym okresie”

Alkım Bağ Güllü, dyrektor Centrum Transformacji Energetycznej SHURA, podkreślił kluczową rolę sektora dystrybucji w transformacji energetycznej , mówiąc: „W miarę jak system energetyczny dekarbonizuje się wraz z rozprzestrzenianiem się rozproszonych źródeł energii, straty systemowe są redukowane poprzez wytwarzanie energii bliżej punktu zużycia, napięcie i jakość energii ulegają poprawie, a inwestycje w sieć można planować bardziej efektywnie. Elektryfikacja przyspieszy w nadchodzącym okresie dzięki pojazdom elektrycznym, pompom ciepła i podobnym systemom. Wymaga to, aby system dystrybucji wyszedł poza infrastrukturę wyłącznie energetyczną i stał się aktywną i bezstronną platformą rynkową. Dlatego kluczowe jest przyjęcie elastycznej, cyfrowej i interaktywnej struktury w rozwoju, zarządzaniu i eksploatacji sieci”.

Istniejąca infrastruktura wymaga modernizacji

Güllü podkreślił, że transformacja będzie wymagała nowych inwestycji w sieci średniego i niskiego napięcia, a także modernizacji istniejącej infrastruktury. Podkreślił również, że modernizacja systemów dystrybucyjnych wymaga przyspieszenia digitalizacji, opracowania procesów planowania opartych na danych oraz jasnego określenia nowych obowiązków i odpowiedzialności operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD).

Rozwój rozproszonej generacji energii wymaga nowych inwestycji w infrastrukturę

Całkowita zainstalowana moc w Turcji osiągnęła 119 647 megawatów (MW) w czerwcu 2025 r. 21 345 MW z tej mocy (18%) przypada na nielicencjonowane elektrownie wytwarzające energię elektryczną, a 96,5% tej mocy przypada na elektrownie słoneczne.

Tureckie Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych ogłosiło cel na rok 2035, jakim jest osiągnięcie 120 GW zainstalowanej mocy w energetyce słonecznej i wiatrowej. Ten nowy cel stanowi prawie 50% wzrost w porównaniu z 82,5 GW mocy przewidzianej w Narodowym Planie Energetycznym na rok 2022.

Należy wdrażać innowacyjne podejścia

Zwłaszcza w obliczu rosnącej liczby zasobów podłączonych na poziomie dystrybucji, w dużej mierze opartych na energii słonecznej, strona odbiorcza musi odgrywać bardziej aktywną rolę w systemie energetycznym, aby zapewnić jego elastyczność. W tym kontekście kluczowe jest zwiększenie wykorzystania rozproszonych instalacji generacji energii zlokalizowanych w pobliżu punktów poboru oraz wdrożenie innowacyjnych rozwiązań zapewniających dwukierunkowy przepływ energii w sieci. W przeciwnym razie może wzrosnąć prawdopodobieństwo i częstotliwość występowania problemów technicznych, takich jak wahania regulacji napięcia, nierównowagi mocy biernej, nieadekwatność w obsłudze nagłych zmian obciążenia i generacji, niekompatybilność systemów zabezpieczeń oraz pogorszenie jakości energii elektrycznej.

Raport podkreśla potrzebę rozbudowy rozproszonych zasobów opartych na inwerterach oraz praktyk czystej elektryfikacji, które umożliwiają zużycie energii w tym samym miejscu, w którym jest wytwarzana, w sektorach energochłonnych , takich jak przemysł, budownictwo i transport. Operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą wziąć na siebie większą odpowiedzialność w tym zakresie.

Priorytetowe obszary technologii i zastosowań do modernizacji

W raporcie wymieniono następujące obszary technologii i zastosowań, które powinny być priorytetowe w tureckim systemie dystrybucji:

1. Wykorzystanie technologii zwiększających efektywność działania systemów operacyjnych,
2. Digitalizacja i planowanie infrastruktury wspierającej rozproszoną generację (inteligentne liczniki, mikrosieci itp.),
3. Wzmocnienie środków cyberbezpieczeństwa,
4. Rozwijanie spółdzielni energetycznych,
5. Utworzenie regionalnych platform obrotu energią i regionalnych rynków elastyczności,
6. Zwiększyć taryfy zachęcające do integracji rozproszonej generacji.

OSD mogą tworzyć prognozy zużycia

Przedstawiono następujące wyjaśnienie dotyczące planowania transformacji: „Określenie regionalnych celów dystrybucji energii odnawialnej i rozproszonej ma kluczowe znaczenie dla OSD, aby mogły one przewidywać przyszłe potrzeby infrastrukturalne. Pozwala to OSD prognozować zużycie energii za pomocą zaawansowanej analizy danych, uwzględniając cele regionalne i jasno określając priorytetowe obszary inwestycyjne. Ponadto opracowanie planów inwestycyjnych dla inteligentnych liczników i inteligentnej infrastruktury sieciowej na poziomie dystrybucji, aby efektywnie wykorzystać zaawansowaną analizę danych i monitorowanie danych w czasie rzeczywistym, przyspieszy transformację”.

Szybsza reakcja na awarie i ograniczenia regionalne

W tym procesie uproszczenie, przyspieszenie i digitalizacja mechanizmów wydawania pozwoleń i zatwierdzania poprzez zmiany legislacyjne stanowią kluczowy krok, który zwiększy efektywność wdrażania. Ponadto zaleca się rozważenie innowacyjnych narzędzi finansowania, aby zapewnić terminową realizację planowanych inwestycji. Wdrożenie wszystkich tych kroków umożliwi bardziej wydajne i odporne funkcjonowanie sieci dystrybucyjnej, a operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD) będą mogli szybciej reagować na zakłócenia i ograniczenia regionalne.

Transformacja wymaga trzyetapowej mapy drogowej

Raport analizuje proces transformacji systemu dystrybucji w trzech okresach:

• Krótkoterminowo (2025-2030): Ocena bieżącej sytuacji, identyfikacja priorytetowych obszarów transformacji i przygotowanie podstawowej infrastruktury.
• Średnioterminowo (2030–2040): Upowszechnianie technologii, które zwiększą odporność sieci równolegle ze wzrostem zapotrzebowania i zdolności wytwórczych.
• Długoterminowo (2040-2053): Tworzenie warunków rynkowych wspierających lokalny handel energią.

W raporcie podkreślono, że wzmocnienie integracji rozproszonych źródeł energii z siecią i rynkami przyspieszy dekarbonizację systemu energetycznego, a jednocześnie poprawi napięcie i jakość energii. Zauważono również, że zwiększenie rozproszonej mocy odnawialnych źródeł energii może zmniejszyć potrzebę kosztownych inwestycji w elektrownie opalane paliwami kopalnymi oraz obniżyć koszty importu paliw. Inne pozytywne rezultaty transformacji obejmują redukcję strat sieciowych oraz obniżenie kosztów infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej dzięki efektywności systemu zapewnianej przez rozproszone źródła energii.